Oczekiwanie na pierwsze słowo…, przy pierworodnym, czas dłuży się niemiłosiernie. Kiedy w końcu zacznie mówić? Tata, mama, buba? Przy drugim dziecku tęsknota za pierwszym słowem, po którym nieuchronnie następują kolejne, nie jest już tak wielka.
Przy trzecim, wielu rodziców cieszy się ciszą kiedy może być z nim sam na sam, a ono cichutko leży w łóżeczku. Wiemy, że wkrótce się zacznie: mamo, dlaczego?, co to? .. itd. Nieustanna paplanina, przez którą trudno się przebić, a na rozmowę z mężem czy przyjaciółką trzeba poczekać aż zasną. Wtedy często tęsknimy za chwilą ciszy. I pewnego dnia okazuje się , że możemy cieszyć się ciszą kiedy tylko zechcemy.
Maleństwa stały się nastolatkami i po prostu przestały mówić. Pytania o to – jak w szkole? Jak minął dzień ? – najczęściej zbywają monosylabami, wzruszeniem ramion, w przypływie łaskawości słowem: normalnie, dobrze. Próby dopytania – Co to znaczy normalnie? – wywołują reakcję odwrotną do tej, o którą chodziło i raczej kończą rozmowę niż ją rozwijają. Z jednej strony takie zachowanie to norma. Tak zwana norma rozwojowa. Większość dzieci w wieku nastoletnim oddziela się od rodziców na różne sposoby, m.in. ograniczając ilość wiadomości i informacji o sobie i swoich znajomych, a każde dopytywanie traktuje jako brutalną ingerencję w ich życie.
Uczucia, które wtedy często towarzyszą rodzicom, to zniechęcenie, złość, irytacja, rozżalenie… Czasami rodzi się w nas poczucie winy, że coś robimy źle (ale co?). Do tego dochodzi zmęczenie i pytanie – kiedy to minie? Aż kusi, żeby zostawić ich do czasu aż dorosną i zaczną znowu mówić, jak ludzie.
Ale nasza rola jako rodziców się nie skończyła. Najpierw to dzieci zabiegały o nasz czas, uwagę, obecność, teraz wygląda tak, jakby tego już nie potrzebowały. Tymczasem okres dorastania to niestety (bo czasami trudniejszy niż wstawanie w nocy) jeszcze nie czas na odpoczynek od wychowywania, ale na naszą aktywność. Jeśli zależy nam na podtrzymaniu więzi, która do niedawna wydawała się nam czymś naturalnym, musimy włożyć więcej zaangażowania, a czasami rozwinąć umiejętność dyplomacji. Znaleźć czas i sposób na bycie z nastolatkiem.
Niektórzy rodzice zauważyli, że wspólna podróż (np. 40 min. w jedną stronę) może być dobrą okazją, ale pod pewnymi warunkami: o ile nie zaczniemy od odpytywania, krytykowania – jednym słowem gadania zaraz po wejściu do samochodu. Jeśli dobrze pójdzie, to być może w połowie drogi nasza latorośl wyjmie słuchawki, powie coś o sobie, muzyce, szkole, koledze. Bardziej prawdopodobne, że dopiero w drodze powrotnej wyjawi pewną gotowość do rozmowy. Rozmowy o czym? Moje doświadczenie wskazuje, że może być o wszystkim, pod warunkiem, że moje pytania są konkretne i wynikają z pewnej wiedzy i orientacji w tym, co dzieje się w życiu mojego nastolatka. A więc jeśli szkoła, to – jak ci poszła ta kartkówka z chemii, trudna była? A jak tam Jasiek, ma jeszcze szlaban na spotkania z kolegami? Tzw. pytanie konkretne zasadza się na pewnej wiedzy o życiu naszego dziecka, a tym samym oznacza, że interesujemy się tym co się u niego dzieje – interesujemy się nim, a nie tylko tym jak się uczy .
Tak naprawdę, nastolatki, oczekują tego samego, co my, dorośli. Jakie pytania traktujemy zdawkowo? Na jakie odpowiadamy z przyjemnością?
Barbara Żak
Specjaliści
Inne oferty w dziale Artykuły
