Mutyzm selektywny (wybiórczy) – Jest to zaburzenie wieku dziecięcego (pierwsze objawy pojawiają się zwykle przed piątym rokiem życia), charakteryzujące się stałą niemożnością mówienia w wybranych sytuacjach społecznych (w których mówienie jest oczekiwane, np. w szkole), pomimo mówienia w innych sytuacjach.
Cechy charakterystyczne mutyzmu wybiórczego:
• głównym objawem mutyzmu wybiórczego jest to, że dziecko nie mówi w określonych sytuacjach (w których mówienie jest oczekiwane), w innych natomiast mówi normalnie. Najczęściej zdarza się, że w domu dziecko mówi bez problemów, natomiast w szkole nie jest w stanie się odezwać
• czas utrzymywania się tego objawu wynosi co najmniej jeden miesiąc
• brak mówienia nie wynika z braku znajomości języka lub dyskomfortu związanego z posługiwaniem się danym językiem lub zaburzenia komunikacji (np. jąkania), ani też z całościowego zaburzenia rozwoju (jak autyzm) czy zaburzenia psychotycznego (np. schizofrenia)
• zaburzenie utrudnia osiąganie sukcesów edukacyjnych lub zawodowych oraz komunikację z innymi ludźmi
Dziecko z mutyzmem wybiórczym samo dobiera sobie grono osob, w otoczeniu ktorych mówi. Bywa tak, że nawet bliskie osoby (dziadkowie, kuzyni) mogą nigdy nie uslyszeć glosu dziecka. Nie oznacza to ze dziecko sie nie komunikuje np. za pomoca pisma.
Prawdziwe przyczyny braku mówienia są natury psychologicznej, a ściślej ujmując – wynikają z rzeczywiście odczuwanego lęku i innych trudnych uczuć. Poniewaz każde dziecko jest inne, trudno jest ustalić jedną jego przyczynę, wspólną dla wszystkich dzieci. Milczenie w przypadku dziecka z mutyzmem selektywnym nie jest spowodowane poważnymi trudnościami w wymowie, jąkaniem, autyzmem, opóźnieniem umysłowym czy uszkodzeniem ośrodków mowy. Dziecko z mutyzmem selektywnym funkcjonuje więc zazwyczaj w normie rozwojowej i intelektualnej. Potrafi mówić, a nawet jest gadatliwe i hałaśliwe w wybranym przez siebie otoczeniu, najczęściej domu rodzinnym.
Brak mówienia nie wynika również ze złej woli dziecka. Mutyzm wybiórczy należy raczej rozpatrywać w kategoriach zaburzenia lękowego oraz fobii przed mówieniem.
Mutyzm nie jest tożsamy z nieśmiałością, z której dziecko „wyrośnie”. Dziecko z mutyzmem niekoniecznie musi być nieśmiałe.
Dzieci z mutyzmem selektywnym nie są z natury samotnikami, mają potrzeby społeczne, chcą być akceptowane i lubiane.
Ponieważ mutyzm selektywny to nie „coś z czego dziecko wyrasta”: nie leczony lub nie prawidłowo zdiagnozowany mutyzm utrwala się. Wczesna diagnoza jest bardzo ważna, ponieważ mutyzm wybiórczy jest bardziej podatny na terapię w początkowym stadium.
Jeśli zachowanie Twojego dziecka budzi w Tobie niepokój, zgłoś się do naszej Poradni – nasz psycholog dziecięcy pomoże Wam określić, na czym polega problem i wspólnie ustalić, jak pomóc Wam i Waszemu dziecku.
Poradnia PrimoPsyche – konsultacje psychologiczne dla dzieci i młodzieży