“Mamo, czy ja słyszę?”

Prawidłowy słuch to warunek do prawidłowego rozwoju dziecka. Narząd słuchu jest jednym z najszybciej rozwijających się organów w okresie prenatalnym. Dziecko w życiu płodowym potrafi rozpoznać głos matki, reaguje na muzykę. Jako noworodek uczy się odróżniać dźwięki otoczenia, słyszy język mówiony, uczy się rozumienia i stopniowo nabywa umiejętności porozumiewania się z innymi przy pomocy mowy. Gdy dziecko rozwija się harmonijnie, to poznaje i komunikuje się ze światem zewnętrznym, rozumie znaczenie uczuć i emocji, uczy się zachowań społecznych. Uszkodzenie słuchu wrodzone, czy też nabyte w okresie wczesnego dzieciństwa może uniemożliwić rozwój mowy i zaburzyć ogólny rozwój psychoruchowy dziecka. Na oddziale noworodkowym wykonywane są badania przesiewowe słuchu, co pozwala wychwycić uszkodzenie słuchu i odpowiednio wcześnie udzielić dziecku pomocy. Natomiast niezależnie od wyniku badania przesiewowego należy bacznie obserwować reakcje słuchowe i postępy w rozwoju mowy dziecka
Pamiętając, że każde dziecko ma swoje indywidualne tempo rozwoju i umiejętności opisane w każdym przedziale wiekowym dziecko zdobywa stopniowo, dziecko powinno prezentować następujące reakcje słuchowe i sposoby komunikowania się od chwil narodzin do 5 roku życia.

0- 3 miesiąc życia
Czy Twoje dziecko:
-budzi się przy głośnych dźwiękach, reaguje przestrachem lub mruży oczy słysząc głośne dźwięki
-swoje potrzeby wyraża krzykiem, płaczem
-od około 2 miesiąca reaguje na Twój głos, uspokaja się, uśmiecha, gdy Cię słyszy
-głuży czyli odruchowo wymawia gardłowe dźwięki przypominające głoski: k, g, h  (czynność ta nie jest związana ze słyszeniem i dzieci niesłyszące także głużą)
-zaczyna reagować uśmiechem na Twój widok?

4-6 miesiąc życia
Czy Twoje dziecko:
-zwraca głowę w kierunku źródła dźwięku np. głosu, zabawek dźwiękowych
-reaguje na zmiany tonu Twojego głosu
-budzi się z lekkiego snu, gdy ktoś głośno mówi
-gaworzy czyli świadomie naśladuje dźwięki przypominające mowę: samogłoski, spółgłoski, sylaby otwarte np. ma, mu, da, di? (dziecko z poważnym uszkodzeniem słuchu nie gaworzy)?

7-12 miesiąc życia
Czy Twoje dziecko:
-zwraca się w kierunku źródeł dźwięków, głosu, grającej zabawki
-reaguje na swoje imię; słucha, gdy się do niego mówi
-rozumie proste słowa np. mama, tata, oko itp.
-pokazuje rączką lub palcem nazywane osoby, przedmioty
-rozumie proste polecenia i zakazy (typu: „Daj!”, „Chodź!”, „Nie wolno!”)
-powtarza sylaby, dźwięki naśladujące mowę, by zwrócić na siebie uwagę
-próbuje naśladować odgłosy zwierząt, głośność i intonacjęTwojego głosu?

13-24 miesiąc życia
Czy Twoje dziecko:
-rozumie proste polecenia, pytania (typu: „Podaj piłkę!”, „Daj lalkę!”, „Gdzie jest but?”)
-umie pokazywać części ciała
-naśladuje odgłosy zwierząt
-kołysze się w rytm muzyki
-lubi proste rymowanki (typu: „Idzie rak”, „Koci-koci”)
-wypowiada od kilku do kilkudziesięciu słów
-próbuje składać dwa słowa w zdanie (typu: „Mama chodź!”, „Am nie!” itp.)?

3-4 rok życia
Czy Twoje dziecko:
-słyszy, kiedy wołasz je z innego pokoju
-słucha radia na tym samym poziomie głośności, co inni członkowie rodziny
-odpowiada na proste pytania (typu: ”Kto?”, „Co?”, „Dlaczego?”  itp.)
-umie opowiedzieć, co wydarzyło się w przedszkolu, na placu zabaw
-używa zdań, które składają się z 4 i więcej słów
-wypowiada się dość wyraźnie i swobodnie bez powtarzania sylab czy słów?

4-5 rok życia
Czy Twoje dziecko:
-umie wysłuchać historyjki i odpowiedzieć na proste pytania związane z jej treścią
-słyszy i rozumie większość z tego, o czym mówi się w domu, w przedszkolu
-buduje zdania zawierające dużo szczegółowych informacji
-z łatwością porozumiewa się z innymi dziećmi i dorosłymi
-wypowiada prawidłowo większość głosek
-wypowiedzi są na ogół poprawne gramatycznie?
Jeśli odpowiedź na dwa lub więcej pytań jest wątpliwa lub negatywna, wówczas najlepiej skonsultować się z lekarzem pediatrą lub logopedą. Może to oznaczać, że jedną z przyczyn może okazać się uszkodzenie słuchu Twojego dziecka. Profesjonalne badanie słuchu jest jednym z pierwszych kroków, jakie należy wykonać na drodze ustalenia prawdziwych przyczyn funkcjonowania Twojego dziecka.

mgr Joanna Voss